Kể từ tháng 4/2025, ông Trump tuyên bố áp thuế đối ứng 10% với hàng nhập khẩu từ hầu hết các nước. Sau nhiều lần điều ꦏchỉnh, đến ngày 7/8, thuế đối ứng ông Trump áp cho🦄 các nguồn cung tôm cho Mỹ dao động từ 10-25%, thậm chí Ấn Độ đang có nguy cơ chịu thuế đối ứng 50%.

Cú sốc thuế này khiến các nhà nhập khẩu Mỹ tăng tốc mua hàng trong quý II, đặc biệt là tháng 6. Riê😼ng trong tháng 6 này, Mỹ nhập tới 72.763 tấn tôm, trị giá 613,2 triệu USD, tăng 36% về lượng và 47% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, theo giới phân tích, đây chỉ là sự gia tăng mang tính kỹ thuật. Khi lượng hàng đã được đổ vào kho, nhập khẩu tôm trong nửa cuối năm có thể chững lại hoặc giảm do ảnh hưởng từ chính sách thuế và mức tồn kho cao.

Cạnh tranh khốc liệt giữa các quốc gia xuất khẩu

Chính sách thuế mới của Mỹ đã làm thay đổi sâu sắc cán cân cạnh tranh giữa các quốc gia xuất khẩu tôm. Trong đó, Ấn Độ – nhà cung cấp lớn nhất – đang chịu tác động mạnh nhất. Với mức thuế đối ứng 25% từ tháng 8 và khả năng tăng lên 50% kể từ 🧸27/8 theo sắc lệnh mới của ông Trump, tổng mức thuế với tôm Ấn Độ có thể lên đến 58,26% (cộng cả thuế chống bán phá giá (AD) và thuế chống trợ cấp (CVD)). Điều này đã khiến các nhà nhập khẩu Mỹ ồ ạt mua tôm Ấn Độ trong tháng 6 (28.577 tấn, trị giá 229,5 triệu USD), tăng 44% về lượng và 55% về giá trị.

Ecuador – đối thủ cạnh tranh lớn thứ hai – hiện là nước có lợi thế thuế quan rõ rệt, với tổng thuế chỉ ở mức 18,78%. Dù phải chịu mức thuế đối ứng 15%, Ecuador không bị áp thuế chống bán phá giá, trong khi năng lực sản xuất tôm lột vỏ và hàng giá trị gia tăng đang tăng nhanh. Trong tháng 6, Mỹ nhập 17.958 tấn tôm từ Ecuador, trị giá 130,2 triệu USD, tăng 32% về lượng và 41% về giáඣ trị.

Indonesia෴ – nguồn cung cấp lớn thứ ba – cũng ghi nhận mức tăng mạnh trong tháng 6 (13.219 tấn, trị giá 106,8 triệu USD, tăng 44% và 54% so với cùng kỳ). Tuy nhiên, nước này đang bị áp thuế tổng cộng 22,9%, gồm 19% thuế đối ứng và 3,9% thuế chống bán phá giá. Mức thuế này khiến ngành tôm Indonesia dự báo sẽ giảm xuất khẩu sang Mỹ và chuyển hướng sang thị trường Trung Quốc – nơi thuế thấp hơn và nhu cầu tăng.

Ngoài ra, Thái Lan, Bangladesh và Sriꦅ Lanka cũng đều chịu mức thuế đối ứng 19–20%, dù không bị áp AD/CVD. Trong khi đó, các quốc gia Mỹ Latinh như Mexico, Honduras, Guatemala và Peru chỉ phải chịu thuế 10%, và hiện đang tăng cường xuất khẩu tôm nguyên con không đầu – mặt hàng có thuế thấp nhất trên thị trường Mỹ hiện nay.

Việt Nam: Vừa tăng xuất khẩu, vừa lo áp lực chi phí

Trong bối cảnh thị trường bất ổn, tôm Việt Nam vẫn duy trì được đà tăng trưởng xuất khẩu sang Mỹ trong nửa đầu năm. Tổng giá trị xuất khẩu đạt 341 triệu USD, tăng 12,7% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, tôm chân trắng chiếm 81,1% với kim ngạch 276,7 triệu USD, chủ yếu là sản phẩm chế biến (HS16) trị giá 174 triệu USD (+11,7%). Dòng tôm đông lạnh (HS03) tăng nhẹ 4,1𒈔%, đạt 102,7 triệu USD – phản ánh xu hướng người tiêu dùng Mỹ ưa chuộng sản phẩm tiện lợi.

Tôm sú đạt 29,2 triệu USD, chiếm 8,6%. Tuy nhiên, xuất khẩu tôm sú chế biến lại giảm mạnh 21,6%, cho thấy sản phẩm này đan𝓡g mất dần ưu thế tại Mỹ. Ngược lại, nhóm tôm khác đạt 35,1 triệu USD (+86,7%), chủ yế♏u nhờ vào dòng hàng chế biến tăng gần gấp đôi.

Mặc dù đạt kết quả tích cực trong 6 tháng đầu năm, nhưng triển vọng xuất khẩu tôm Việt Nam sang Mỹ trong nửa cuối năm vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Không chỉ 𒁃đối mặt với mức thuế đối ứng 20%, Việt Nam còn phải gánh thêm cả thuế CVD và thuế AD (khi kết quả sơ bộ POR19 khá cao), khiến doanh nghiệp gặp khó trong việc định🦩 giá, lập kế hoạch sản xuất và chào hàng. Không chỉ vậy, sức mua của người tiêu dùng Mỹ có thể giảm nếu giá tôm thành phẩm bị đẩy lên cao, nhất là khi thu nhập thực tế bị siết lại trong bối cảnh lạm phát và chi tiêu cẩn trọng hơn.

Lối đi nào cho tôm Việt?

Trong ngắn hạn, Việt Nam cần theo dõi sát diễn biến chính sách thuế từ Mỹ, đặc biệt là kết quả cuối cùng của thuế chống bá♚;nꦛ phá giá dự kiến công bố cuối năm 2025. Doanh nghiệp nên cân nhắc điều chỉnh cơ cấu sản phẩm, tập trung vào dòng hàng chế biến giá trị gia tăng – nơi Việt Nam vẫn có thế mạnh – đồng thời tìm cách tối ưu chi phí và nâng cao chất lượng để giữ chân khách hàng.

Về dài hạn, việc giả💯m phụ thuộc vào thị trường Mỹ, mở rộng thị phần ở các thị trường CPTPP, EU, Hàn Quốc và Trung Quốc, đồng thời đa dạng hóa sản phẩm tôm (sạch, hữu cơ, carbon thấp...) sẽ là chiến lược thiết yếu để duy trì sự ổn định trước những cú sốc từ chính sách thương mại toàn cầu.