Tại một trang trại nuôi tôm ở mũi tây nam đảo Java, ông Denny Leonardo – người từng lên kế hoạch mở rộng thêm 100 ao nuôi trong năm nay – buộc phải hoãn kế hoạch do các đơn hàng từ Mỹ sụt giảm sau lời đe dọa áp thuế từ chính quyền Tổng thống Donald Trump vào tháng 4. Mặc dù mức thuế chính thức được hai bên thống nhất trong tháng 7 là 19% – thấp hơn mức đề xuất ban đầu 32% – nhưng Leonardo cho biết thiệt hại đối với hoạt động kinh doanh là không nhỏ.

“Mỹ gây áp lực lên xuất khẩu tôm của Indonesia, nên ai cũng đang tìm cách đa dạng hóa để tránh lệ thuộc,” Leonardo nói. Trước đó, Mỹ làꦫ; thị trường lớn nhất của ngành tôm Indonesia, chiếm khoảng 60% trong tổng kim ngạch xuất khẩu 1,68 tỷ USD năm 2024. Ông Andi Tamsil – Chủ tịch Hiệp hội nuôi tôm Indonesia – ước tính thuế 19% có thể khiến xuất khẩu tôm của Indonesia năm nay giảm tới 30% so với năm ngoái, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh kế của khoảng 1 triệu lao động. Thực tế cho thấy, kể cả sau thỏa thuận thuế vào tháng 7, phần lớn khách hàng Mỹ vẫn tạm ngừng đặt hàng. Theo ông Budhi Wibowo – Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp thủy sản Indonesia – Indonesia đã mất lợi thế cạnh tranh trước Ecuador, nước xuất khẩu tôm lớn nhất thế giới, hiện chỉ chịu thuế 15% khi bán vào thị trường Mỹ. Trong bối cảnh đó, Trung Quốc đang trở thành điểm đến tiềm năng. Dù trước đây Trung Quốc chỉ chiếm 2% tổng kim ngạch xuất khẩu tôm của Indonesia do giá bán thấp hơn Mỹ, nhưng các doanh nghiệp nước này đang dồn lực tiếp cận thị trường đông dân nhất thế giới. Tháng 6 vừa qua, ông Tamsil đã dẫn đầu một phái đoàn doanh nghiệp tới Quảng Châu để gặp gỡ các nhà nhập khẩu, chủ nhà hàng và sàn thương mại nông sản. Nhiều hoạt động xúc tiến khác cũng đang được lên kế hoạch. “Trung Quốc nhập khoảng 1 triệu tấn tôm mỗi năm. Chỉ cần Indonesia giành được 20% thị phần, cơ hội sẽ rất lớn,” ông Tamsil nhấn mạnh. Ngoài Trung Quốc, ông Budhi cho biết Indonesia đang hướng đến đa dạng hóa xuất khẩu sang Trung Đông, Hàn Quốc, Đài Loan và Liên minh châu Âu – nơi Jakarta đang tiến gần tới một hiệp định thương mại tự do với Brussels. Trở lại với trang trại của mình, Leonardo vẫn lạc quan rằng doanh nghiệp gia đình sẽ trụ vững qua biến động thuế. Tuy nhiên, anh thừa nhận: “Tôi tin công ty mình có thể sống sót vì cung và cầu vẫn còn. Nhưng để phát triển nhanh như kỳ vọng ban đầu thì tôi không còn lạc quan.”