Trung Quốc vừa chính thức trở thành quốc gia thứ 108 tham gia Thỏa thuận về các biện pháp của Nhà nước cảng (PSMA) – một bước đi được đánh giá là mang tính bước ngoặt trong cuộc chiến toàn cầu chống lại nạn khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU). Thỏa thuận PSMA, do Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO) khởi xướng và thông qua năm 2009, có hiệu lực từ ngày 5 tháng 6 năm 2016. Ngày này hiện được công nhận là Ngày Quốc tế chống khai thác IUU, phản ánh cam kết toàn cầu trong việc bảo vệ tài nguyên biển và xây dựng ngành thủy sản bền vững.

PSMA – Công cụ kiểm soát đánh bắt cá hiệu quả

Thỏa thuận PSMA cho phép các quốc gia từ chối tàu thuyền nước ngoài nghi ngờ vi phạm quy định đánh bắt cá được cập cảng hoặc sử dụng dịch vụ tại cảng. Đây là cơ chế pháp lý đầu tiên mang tính ràng buộc quốc tế nhằm ngăn chặn thủy sản khai thác trái phép thâm nhập chuỗi cung ứng toàn cầu. Theo số liệu của FAO, Trung Quốc là quốc gia sản xuất khoảng 15% tổng sản lượng khai thác thủy sinh vật toàn cầu trong năm 2023. Với hơn 500.000 tàu đánh cá, trong đó hơn 340.000 tàu có động cơ, Trung Quốc sở hữu đội tàu đánh bắt lớn nhất thế giới. Điều này khiến việc kiểm soát và tuân thủ các chuẩn mực quốc tế trở thành ưu tiên cấp thiết.

Cam kết của Trung Quốc đối với nghề cá có trách nhiệm

Tổng Giám đốc FAO, ông Qu Dongyu, đánh giá việc Trung Quốc gia nhập PSMA là một cột mốc quan trọng trong nỗ lực đảm bảo quản lý nghề cá có trách nhiệm. Động thái này cũng thể hiện rõ quyết tâm của Trung Quốc trong việc nâng cao hình ảnh quốc tế và tăng cường hợp tác với các quốc gia khác nhằm ngăn chặn hoạt động đánh bắt trái phép. Việc thực thi PSMA hiện nay được hỗ trợ bởi các công cụ kỹ thuật số hiện đại như Hồ sơ toàn cầu về tàu cá và Hệ thống trao đổi thông tin toàn cầu. Các công nghệ này cho phép các nước chia sẻ dữ liệu đội tàu theo thời gian thực, truy vết hành vi vi phạm và cải thiện năng lực giám sát nghề cá xuyên biên giới.

PSMA và tương lai quản lý biển bền vững

Tính đến nay, PSMA có 82 bên ký kết, trong đó có Liên minh châu Âu với tư cách đại diện cho toàn bộ các quốc gia thành viên. Sự gia nhập gần đây của Ukraine và Ả Rập Xê Út vào tháng 3 năm 2023 cho thấy sự ủng hộ ngày càng gia tăng đối với khuôn khổ này. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và nhu cầu gia tăng đối với tài nguyên biển, PSMA đang trở thành công cụ quan trọng giúp đảm bảo rằng các quốc gia khai thác thủy sản tuân thủ quy định, góp phần bảo vệ hệ sinh thái biển cho thế hệ tương lai. Việc Trung Quốc tham gia PSMA không chỉ củng cố năng lực kiểm soát IUU ở cấp độ quốc gia, mà còn gửi đi tín hiệu tích cực về hợp tác quốc tế trong quản lý nghề cá. Đây được kỳ vọng là một bước tiến quan trọng hướng tới xây dựng ngành thủy sản toàn cầu minh bạch, có trách nhiệm và bền vững.